Bông dựa nước trời nên đôi khi mưa kéo dài ở cuối vụ đã làm ảnh hưởng đến chất lượng xơ bông, đặc biệt màu sắc xơ bông, độ bền và độ tạp chất trong xơ bông.
1 Thu hoạch
Bông thường nở vào tháng 11-12 nên để tránh gặp mưa phải thu hoạch kịp thời. Nếu để bông lâu trên đồng sẽ giảm độ sáng màu của xơ bông, bông dính nhiều lá khô, bụi nhất là gặp mưa sẽ làm giảm độ bền xơ nghiêm trọng. Do vậy ở thời kỳ thu hoạch, người cán bộ kỹ thuật khuyến nông và nông dân trồng bông cần phải quan sát quả nở trên cây và theo dõi thời tiết thường xuyên đê kịp thời thu bông hạt đỡ tốn công lại đảm bảo được chắt lượng bông tốt. Thu bông tiến hành làm 3 đợt:
Đợt 1: Thu khi bông có 5 – 6 quả gốc nở tung.
Đợt 2: Thu bông ỏ tầng giữa, sau thu lần 1 từ 10 -15 ngày.
Đợt 3: Thu vét đợt cuối khi cây bông còn 3-5 quả ngọn và quả đầu cành.
2. Phân loại bông hạt
Khi thu hoạch người nông dân nên tiến hành phân loại bông hạt ngay trên đồng ruộng theo hướng dẫn của cán bộ khuyến nông, không thu bông múi cau, bông thối đen. Phân loại bông thành bông chính phẩm và bông phế phẩm theo quy định của ngành bông Việt Nam.
2.1. Bông chính phẩm
Là loại bông thu hoạch từ quả bông nở bình thường, xơ bông chắc chắn sử dụng được cho công nghiệp dệt.
Tiêu chuẩn bắt buộc:
– Xơ bình thường, màu trắng;
– Hạt không bị lép hoặc thối;
– Không lẫn tạp chất lạ quá mức cho phép (0,5%);
– Không phải bông thu từ quả non phơi cho chín rồi đập lấy xơ;
– Không lẫn dây nilon và sợi PP.
2.2. Bông phế phẩm
Là bông không có khả năng sử dụng cho công nghiệp dệt, nhưng có thể dùng cho các mục đích khác (làm nguyên liệu nuôi nấm, phân bón,…). Bông được thu ở những quả bị sâu bộnh, bông múi cau, bông đen, vàng ố, bông thối, bông điếc do mưa hoặc chín ép từ quả non phơi đập.
Yếu tố đặc trưng:
– Xơ bị mục, xơ vón cục;
– Hạt bị lép, thối;
– Màu đen, xám.
2.3. Phân loại bông chính phẩm
Bông chính phẩm được chia làm 2 loại.
a. Bông loại 1: Loại này thường chiếm tói 70 – 90% sản lượng phụ thuộc vào điều kiện thời tiết nắng, mưa khi thu hoạch và châm sốc bông cuối vụ.
Yêu cầu bông được thu riêng từng đợt và bán theo đợt thu mua của cán bộ khuyến nông nêu trên.
– Bông trắng, sáng màu, múi bông nở to.
– Không lẫn dây nilon, sợi pp, tóc…
– Bông khô, cắn giòn;ẩm độ ≤ 12%.
– Tỷ lệ lẫn bông phế phẩm cho phép từ 0 – 0,5%.
b. Bông loại 2: Tỷ lệ bông này thường chiếm 10 – 30% sản lượng, phụ thuộc vào mưa và chăm sóc cuối vụ.
– Bông có màu trắng hoặc trắng ngà có lẫn ít vết ố vàng.
– Bông nở không đều, không lẫn dây nilon, ẩm độ < 12%.
– Tỷ lệ lẫn bông phế phẩm từ 0,5 – 2,0%.
3. Dụng cụ thu hoạch
Để tránh lẫn tạp chất nhất là dây nilon, sợi pp gây ảnh hưởng xấu đến quá trình kéo sợi và dệt vải thì không đứợc dùng bao bì, bạt phơi bằng nilon bị rách để thu hoạch vằ phơi bông. Phải dùng bao dù, bao vải của các công ty bông cho mượn trang bị để thu hoạch, tuyệt đối không dùng dây nilon khâu miệng bao.
4. Phơi bông
Bông thu hoạch về phải tiến hành phoi ngay vì nếu bông để ẩm sẽ làm giảm độ bền và màu sắc của xơ bông. Phơi bông phải đảm bảo đều, cắn hạt bông giòn khi nghe kêu là được. Khi phoi cần chú ý quét dọn sạch sẽ để hạn chế vật lạ như rác, lá cây, tóc rơi vào bông.
Sau khi thu hoạch bông xong thì tiến hành chặt bỏ cây bông thành đống đốt, hoặc thu về nhà làm củi đun, không để chất đống quanh nhà, vườn vì chúng có chứa nhiều mầm mông sâu bệnh lây lan cho vụ sau.
Nguồn: 2lua.vn