Đậu tằm có tên khoa học là Vicia faba L. thuộc họ đậu, thân thảo. Giống cây này có lịch sử trồng trọt từ cách đây hàng ngàn năm. Ngày nay, cây đậu này được rất nhiều người ưa chuộng và được xem là nguồn kinh tế chính của nhiều gia đình làm nông. Để tìm hiểu chi tiết hơn loại cây đặc biệt này, hãy cùng chúng tôi tham khảo bài viết dưới đây nhé!
Một số thông tin về cây đậu tằm mà bạn nên biết
Đậu tằm là một loại cây phổ biến và được trồng ở khoảng 47 quốc gia trên thế giới. Thống kê năm 2003, diện tích trồng đậu tằm trên thế giới đạt khoảng 2,63 triệu ha, thu hoạch với sản lượng lên đến 4,03 triệu tấn. Trong đó, Trung Quốc là đất nước đạt cao nhất là 1,8 triệu tấn, đứng thứ hai là châu Phi 1,22 triệu tấn.
Cây đậu tằm
Đến tháng 7 năm 2009, Trường Đại học Thành Tây đã đại diện nhập giống đậu tằm từ Trung Quốc đưa về Việt Nam và trồng thử ở một số địa phương.
Hàm lượng dinh dưỡng có trong hạt đậu tằm bao gồm: protein 30%, tinh bột 49%, chất béo 0,8% và 8 loại axit amin cần thiết cho con người. Vì vậy, đậu tằm được yêu thích bởi giàu chất đạm, tinh bột và ít chất béo. Ngoài làm lương thực cho người, hạt đậu này còn dùng cho chăn nuôi, chế biến miến sợi hay làm nước chấm,…
Khi đậu tằm chín xanh, bạn có thể trộn rau thành món salad rất ngon và tốt cho sức khỏe. Vào giai đoạn này, đậu có hàm lượng nước trên 70%, 13% protein, 0,7% chất béo, 11,7% hợp chất hydrocacbon, 37,2% chất xơ thô, 1,2% tro và các chất khoáng Ca, P, Fe, caroten, vitamin B1, B2, PP, C. Chính vì vậy là loại thực phẩm này được rất nhiều người yêu thích và dùng làm thực đơn mỗi ngày.
Bên cạnh đó, hoa cây đậu tằm thu hút rất nhiều ong đến tìm mật và quả của nó còn có thể chế thành bài thuốc chữa bệnh.
Tuy đậu tằm sở hữu rất nhiều chất dinh dưỡng, nhưng trong thành phần của cây lại có một số chất gây cản trở khả năng hấp thu ở người và động vật. Vì thế, trước khi chế biến cần phải xử lý, làm giảm các chất này và tăng hàm lượng phospho amino.
Nhằm tăng giá trị kinh tế và tiêu thụ, các chuyên gia đã nghiên cứu rút ngắn thời gian trồng trọt. Từ đó, quá trình gieo hạt đến khi thu hoạch chỉ vỏn vẹn 120-140 ngày. Điều này làm tăng năng suất hạt đậu tằm đạt 6 tấn trên một hecta mỗi vụ. Loại cây này thường trồng vào vụ đông ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng, vụ thu ở vùng cao nguyên thuộc các tỉnh phía Bắc và Tây Nguyên. Nhờ khả năng thu hoạch nhanh chóng đã giúp người dân các vùng quê nghèo có công ăn việc làm và thu nhập ổn định. Vì thế, ngành sản xuất đậu tằm trong tương lai trở thành ngành sản xuất công nghiệp dẫn đầu nước ta.
Quả đậu tằm
Quy trình trồng cây đậu tằm
Bước 1. Xơi đất
Có 2 cách để trồng đậu tằm đó là trên đất màu và đất lúa. Cụ thể như sau:
- Đất màu: Trồng cây trên loại đất này bạn phải cày bừa thật kỹ để đảm bảo độ tơi xốp và khả năng thoát nước tốt.
- Đất lúa: Chúng ta không cày lật, mà chỉ cần làm luống có bề ngang 1,5 mét, rãnh thoát nước tốt. Nhằm sau khi trồng, rễ của cây mọc dễ dàng và nốt sần được phát triển tốt.
Bước 2. Lựa chọn và xử lý hạt giống
Cần lưu ý chọn hạt giống dài, vỏ mỏng, thịt mềm mịn, nhiều đường để đạt hiệu quả năng suất cao.
Hạt đậu tằm được bảo quản tốt thì có thể sử dụng trong vòng 2 – 3 năm và thậm chí lên đến 15 – 20 năm. Tiêu chuẩn khi trồng đó là hạt to, mẩy, không có dấu hiệu sâu bệnh. Sau đó, bạn đem đi phơi nắng 2 – 3 ngày rồi ngâm trong nước 30 độ C khoảng 20 – 30 giây vớt ra và lại ngâm vào nước lạnh tiếp 24 giờ. Cuối cùng, lấy hạt đã ngâm đem ủ đến lúc mầm rễ có phôi dài 1- 2cm thì gieo trồng ở đất đã chuẩn bị trước đó.
Bước 3. Thời vụ trồng đậu tằm ở nước ta
– Tại vùng Đồng bằng sông Hồng:
Trồng trên đất màu: Nên trồng vào đầu tháng 9 để có thể thu hoạch vào mùa xuân năm sau.
Trên đất lúa: Bạn có thể tham khảo cách ươm hạt trong bầu bón bằng phân hữu cơ vi sinh từ ngày 15 tháng 9 đến cuối tháng. Trước khi đến ngày 5 tháng 10 thì đem mầm ra ruộng lúa trồng để kịp thu hoạch vào tháng 1 năm sau.
– Các tỉnh ở vùng núi phía Bắc:
Trên đất ruộng 1 vụ sau khi thu hoạch lúa mùa: trồng đậu tằm từ tháng 10 thu hoạch vào tháng 3 năm sau.
Trên đất nương rẫy: nên trồng vào tháng 7 – 8, thu hoạch vào tháng 12 sau khi vừa bước vào mùa khô.
– Vùng núi các tỉnh Tây Nguyên:
Vùng đất màu: có thể trồng đậu tằm vụ xuân vào tháng 2 và thu hoạch trong tháng 7.
Đất trồng cây lâu năm: Vào mùa mưa, bạn có thể trồng xen kẽ với cây lâu năm.
4. Khoảng cách gieo trồng hạt
Phải luôn đảm bảo được mật độ trồng cây để đạt năng suất như mong muốn. Vì thế, ở khu vực có khí hậu nóng nên bón phân nhiều, gieo hạt sớm và trồng thưa hơn vùng khí hậu mát mẻ, ít mưa ít.
Khoảng cách giữa các cây và hàng có diện tích 30 x 40 cm. Trên 1 ha, mật độ khoảng 70.000 – 80.000 cây.
5. Cách bón phân và tưới nước
Có thể bạn chưa biết, đậu tằm rất nhạy cảm với phân bón, đặc biệt là P, K. Khắc phục điều đó, bạn nên bón lót trước khi trồng 500kg NPK trên một hecta. Vào thời kỳ cây bắt đầu sinh trưởng, cần quan sát cẩn thận và quyết định mức phân bón. Đến khi đậu ra hoa cần bón 120kg URE/ha để kích thích và làm tăng tỷ lệ đậu hạt. Giai đoạn tiếp theo khi cây ra quả, nên dùng phân hữu cơ vi sinh bón thúc từ 2 đến 3 lần.
Thời kỳ đầu, cây con đậu tằm chịu khô rất tốt, nhưng đến khi ra hoa cần lượng nước vừa đủ để làm ẩm. Bạn chỉ lơ đễnh một chút để nước đọng nước, sẽ khiến rễ phát triển chậm và rụng hoa nhiều. Thế nhưng bước vào thời kỳ đậu quả, bạn không cần tưới nước để đất luôn được khô ráo nhằm tăng tỷ lệ đậu quả.
6. Cách bấm ngọn, tỉa cành
Đậu tằm cần được bấm ngọn và tỉa cành thường xuyên để giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tốt và tăng năng suất, cụ thể:
- Ngắt ngọn phần thân: khi cây cao đến tầm 20cm thì nhanh chóng ngắt ngọn phần thân chính.
- Tỉa cành: Tuy cây đậu tằm có nhiều cành nhưng không phải cành nào cũng có quả. Vì vậy phải kịp thời tỉa bớt cành, loại bỏ những cành yếu, nhiễm sâu bệnh và mọc chậm. Đồng thời, chỉ giữ từ 4 – 8 cành và cắt tỉa trước khi cây ra hoa, kết quả.
- Bấm ngọn: Điểm nổi bật của đậu tằm đó là ra hoa từ dưới lên. Càng đến phần ngọn, quả càng thưa dần. Chính vì thế, cần bấm ngọn để dinh dưỡng có thể tập trung vào hoa quả, làm tăng năng suất cao. Thêm vào đó, nên thực hiện thao tác bấm ngọn lúc trời nắng.
7. Phòng trừ dịch bệnh
Đậu tằm rất dễ các loại côn trùng như rệp, bọ trĩ gây hại. Bạn nên diệt trừ kịp thời để tránh dịch bệnh lây lay. Nếu phát hiện cây bị hư thì lập tức tiêu huỷ ngay. Ngoài ra, giống cây này cũng mắc bệnh đốm đỏ, đốm nâu,… Trong trường hợp này, người nông dân thường phòng ngừa bằng biện pháp giảm độ ẩm trong ruộng, tăng mức phân bón P, K, tỉa cành định kỳ, khi cần thiết có thể sử dụng thuốc chuyên dụng để chữa trị.
8. Thu hoạch đậu
Đến thời gian thu hoạch, không nên chần chờ mà phải hái đậu kịp thời để đảm bảo chất lượng và giá trị của sản phẩm. Khi vỏ hạt chuyển sang màu xanh nhạt, rốn hạt xuất hiện vết đen thì nhanh chóng thu hái để làm đậu tươi. Sau khi thu hoạch không được đem hạt chất thành đống, mà hãy bóc hạt hoặc đưa đi trữ đông. Thời gian hái giao động trong vòng 10 ngày và nên hái đậu khi thời tiết nắng ráo. Trường hợp mục đích trồng đậu để lấy hạt khô thì nên thu hoạch sau khi hạt chín mùi.
Cách chăm sóc đậu tằm hiệu quả, đạt năng suất cao
1. Nhiệt độ
Có thể khẳng định rằng, nhiệt độ là yếu tố quan trọng quyết định khả năng trồng đậu tằm.
Đây là giống cây dễ dàng thích ứng, có thể trồng ở vùng ôn đới và cả nhiệt đới. Tuy nhiên giống đậu này ưa khí hậu mát mẻ và ẩm ướt hơn những nơi nóng bức hay giá rét. Điều kiện thích hợp nhất để đậu nảy mầm là 25 độ C. và sinh trưởng dinh dưỡng là từ 14 – 16 độ C. Để đạt hiệu suất cao, đảm bảo khả năng thụ phấn thì nhiệt độ khoảng từ 15 đến 22 độ C. Cho thấy ngưỡng nhiệt độ phù hợp để cây đậu tằm phát triển tốt là 25 độ C.
2. Ánh sáng
Tuy đậu tằm là loại cây ánh sáng ngày dài, nhưng không nhạy cảm phản ứng quang chu kỳ như lúa mì. Mặc dù đã xử lý ánh sáng ngày ngắn giúp đậu chín sớm, nhưng năng suất thu hoạch vẫn giảm sút. Nếu đặt lên bàn cân so sánh vụ xuân và vụ đông thì vụ xuân luôn luôn có độ phản ứng quang chu kỳ nhạy cảm hơn.
Bạn nên trồng cây ở nơi có nhiều ánh sáng và thông thoáng để đạt năng suất cao. Ánh sáng không đủ sẽ gây rụng hoa, giảm nốt sần ở rễ, giảm năng suất hạt,…
3. Nước
Bởi vì đậu tằm ưa điều kiện ẩm ướt, nên khi bạn gieo hạt đến khi mọc mầm cần tưới đủ nước để cây phát triển nhanh. Vào thời kỳ đầu sinh trưởng, phần thân cây nằm trên mặt đất tiến triển khá chậm, nhu cầu nước không nhiều. Vì thế, nếu tưới nhiều nước, rễ sẽ ăn nông và nốt sần kém phát triển. Trong khi đó, giai đoạn cây bắt đầu ra quả rất cần nước.
4. Đất
Phần rễ và nốt sần của đậu tằm phát triển tốt trong đất khi có độ ẩm và thông thoáng khí. Vì thế, đất cần phải được tơi xốp, có độ ẩm và thoát nước tốt.
Hy vọng rằng, bạn sẽ có thêm kinh nghiệm và kiến thức sau khi tham khảo xong bài viết chia sẻ trên. Nếu còn bất kỳ thắc mắc, thì hãy liên hệ ngay đến hotline của chúng tôi. Chúc bạn có một vụ mùa cây đậu tằm thật bội thu nhé!
Xem thêm: