Có hai tiêu chuẩn được coi là biểu tượng đặc trưng nhất của giống cá La hán là màu sắc tươi tắn (với hoa văn rõ nét và kỳ lạ) và cái bướu to trên đầu.
Có nhiều tiêu chuẩn phải đặt ra khi đánh giá con cá La hán đẹp. Thế nhưng trong số những tiêu chuẩn đó, có hai tiêu chuẩn được coi là biểu tượng đặc trưng nhất của giống cá lai tạo này là màu sắc tươi tắn (với hoa văn rõ nét và kỳ lạ) và cái bướu to trên đầu là mục tiêu được nhiều người ưa chuộng và săn tìm nhất.
Con cá La hán nào hội đủ trên mình nó hai biểu tượng đặc trưng vừa kể thì mới được mang biệt danh “Đệ nhất dị ngư” có giá bán bạc triệu, thậm chí cả chục, cả trăm triệu một con. Ngược lại, dù mang hình dáng có đẹp đi nữa mà màu sắc tầm thường, cái đầu trơn tuột thì giá trị của nó chỉ vài ba chục ngàn, thậm chí còn làm cá mồi, vì tiếc mà nuôi cũng chỉ thêm tốn công tốn của.
Con cá La hán có màu sắc tươi tắn, hấp dẫn, hoa văn lạ, đẹp và cái đầu gù to, ngoài nét đẹp và lạ ra còn là biểu tượng của sự may mắn, thịnh vượng cho mọi người, mọi nhà. Và chỉ riêng với cái đầu gù đối với một số người Á Đông được xem lại biểu trưng của Phúc, Lộc, Thọ. Nhưng nói gì thì nói nuôi được con cá có nét quái đó trong nhà cái lợi trước tiên là mỗi lần nhìn ngắm nó tâm hồn mình được thêm sản khoái, giảm stress, thì chắc ai cũng công nhận.
Vì lẽ đó, người mua cá La hán bao giờ cũng cố săn tìm mua cho bằng được nhưng con cá đạt được cả hai tiêu chuẩn vừa nêu, dù phải trả giá cao. Và người nuôi bất cứ ai cũng cố gắng tìm mọi phương pháp để giúp những con cá trong hồ của mình sớm được lên màu, lên đầu, để hỏi uổng công chăm sóc. Đó là chưa nói đầu tư tốn kém..
Thực tế cho thấy, đã có người nhiều mừng rơn khi tự mình nuôi được những con cá La hán lên đầu, lên màu như ý muốn. Và ngược lại cũng nhiều người phải chán nản, nửa chừng từ bỏ thú chơi khi cố gắng nuôi mãi mà những con cá La hán trong hồ tuy lớn dần qua năm tháng nhưng chỉ vẫn là những chú cá tầm thường, với màu sắc lợt lạt, và cái đầu chẳng nhú tí u nần nào.
Chúng tôi đưa ra một số ít kinh nghiệm của nhiều nghệ nhân đã nuôi cá La hán lâu năm, và thành công trong việc cho cá mau lên màu, lên đầu. Việc này thạt ra không có gì gọi là bí quyết mà chỉ đòi hỏi người nuôi có chút ít kinh nghiệm và chịu khó chăm sóc chu đáo mọi mặt trong việc dưỡng nuôi từ lúc cá La hán còn nhỏ cho đến lúc trưởng thành.
Phương pháp nuôi cá La hán lên màu
Như chúng ta đã biết, cá La hán lúc còn nhỏ dưới hai tháng tuổi các tế bào sắc tố chưa được phát triển nên màu sắc trên mình còn lợt lạt, đến nỗi trong cả trăm con cá giống nhau như một. Thậm chí trộn chung cá con của giống cá khác vào trông chúng vẫn giống nhau.
Từ hai tháng tuổi trở về sau, các tế bào sắc tố mới phát triển dần dần khiến con cá mỗi ngày mỗi tươi đẹp hơn, màu sắc đặc trưng rõ nét hơn và dãy hoa văn nằm dọc hai bên sườn cá cũng bắt đầu xuất hiện rõ nét dần…Ở tuổi này, thân mình con cá đã có chiều dài hơn 200mm, mua về nuôi tỉ lệ hao bớt cũng không còn nhiều. Nhưng con cá đã lên màu thì giá đã không còn rẻ nữa.
Có nhiều cách để giúp cá La hán lên màu tươi tắn:
Cá La hán thừa hưởng gien di truyền của cá bố mẹ chúng
Để có một số cá con đẹp, có giá trị kinh tế cao, trong việc nhân giống cá La hán không ai là không cẩn thân trong việc chọn lựa kỹ cặp cá bố mẹ. Ngoài việc tránh đồng huyết còn nghĩ đến việc chọn lựa kỹ về màu sắc trên mình cá trống lẫn cá mái phải thật sặc sỡ và trong càng lạ mắt càng tốt.
Màu sắc càng đều đặn, càng không có khuyết điểm nào và không có khoảng trắng nào giữa các màu trắng nên chọn. Cá bố mẹ của chúng có nhiều hy vọng đạt chuẩn về mặt này rất nhiều.
Lên màu bằng cách cho ăn từ lúc còn là cá La hán con
Kinh nghiệm cho thấy nếu biết cho cá La hán ăn đúng phương pháp, từ lúc còn là cá bột, cũng có nhiều hy vọng giúp cá sớm lên màu. Cá bột sau khi nở khỏi trứng khoảng vài ba ngày mới biết ăn. Trong những ngày đầu đời đó, cá bột không ăn vẫn sống được nhờ vào chất dinh dưỡng còn dự trữ trong thân chúng. Sau đó ta chỉ nuôi cá bột bằng trứng artemia, loại thức ăn này không những thích hợp lại còn bảo đảm đủ chất dinh dưỡng cho cá bột.
Thật ra không phải cho cá bột ăn trứng artemia mà là ăn con artemia từ trứng nở ra. Trứng artemia là trứng của một loài tôm biển. Sau khi ấp trứng nở, ta sẽ có những con tôm biển nhỏ xíu để nuôi cá bột. Cách ấp trứng artemia có hướng dẫn sau hộp artemia. Chúng ta cũng có thể tự làm cho trứng artemia tự nở theo cách này: Dùng một cái chai không đổ vào khoảng 1/4 nước rồi cho vào một muỗng canh đầy muối ăn. Sau đó ta đổ vào chai có dung dịch nước mặn này vài muỗng canh trứng artmia, khuấy nhẹ tay cho đều rồi đặt vào nơi có nhiệt độ mát mẻ dưới 30oC. Sau 24 giờ trứng artemia sẽ nở để làm thức ăn nuôi cá La hán bột.
Cá con càng lớn tháng tuổi, ta cung cấp các loại thức ăn bổ dưỡng khác như trùn huyết đông lạnh, thức ăn tươi sống..
Lên màu bằng cách thỉnh thoảng cho cá La hán trống mái “kè” nhau
Kinh nghiệm cho thấy nếu thỉnh thoảng năm bảy ngày ta thả cá mái (cùng cỡ nhau) vào sống chung hồ với cá trống trong một đôi giờ rồi vớt ra, thì màu sắc của cá trống La hán sẽ tươi tắn hẳn lên. Nhưng cho chúng “kè” nhau theo cách này đôi khi rất nguy hiểm, vì cá trống có thể tấn công cá mái không chết cũng bị thương tật. Vì vậy, nếu áp dụng theo cách này thì tốt nhất ta phải túc trực cạnh bên để nếu gặp sự cố bất như ý là vớt cá mái ra ngay. Còn một cách “kè” khác là thả cá mái vào một ngăn hồ kế bên để cá trống sống cận kề cá mái nhưng có hung hăng muốn tấn công cũng không cách nào tấn công được, vì giữa “anh chị” đã có bức vách ngăn bằng kiểng cản trở rồi.
Cá trống La hán lúc đầu có thể sử dụng đôi môi to khỏe của nó nhắm vào hướng con mái mà tấn công. Nhưng, chẳng bao lâu sau đó, nó tỏ thái độ hòa hoãn, rồi ve vãn. Nhờ đó sẽ tăng kích thích tố trong cơ thể khiến màu sắc con cá tươi đẹp hơn… Nếu kè theo cách có vách ngăn này, ta có thể để chúng sống cạnh nhau vài ba ngày cũng được; sau đó trả cá mái về nơi sống trước đây của nó.
Cho cá La hán lên màu bằng thuốc
Những cách làm cho cá La hán lên màu vừa trình bày ở trên, nếu thành công thì chắc chắn ai cũng thích, vì màu này bền bỉ lâu “phai”. Còn việc làm cho con cá La hán lên màu bằng cách cho “uống” thuốc (thức ăn lên màu) màu tuy lên mau và tươi tắn thật, nhưng đó là.. màu nhân tạo, không mang tính vĩnh cửu, nên không mấy ai ham. Loại thức ăn lên màu này thường dùng để “trang điểm” cho những con cá La hán màu sắc không đạt để nhìn mà chơi, hoặc dùng trong trường hợp đem chú cá đi đấu xảo.
Hiện nay, trên thị trường có nhiều loại thức ăn lên màu dành cho cá kiểng. Người mua mặc sức tha hồ chọn lựa.
Nguồn: caytrongvatnuoi.com