Cây Xoan – còn gọi là Xoan ta có tên khoa học là Melia azedarach L thuộc họ Xoan Meliaceae. Là loài cây được trồng phổ biến trong nhân dân, có vùng sinh thái rộng.
Gỗ Xoan nhẹ, dễ bào nhẵn, cưa xẻ và chạm trổ được dùng để đóng đồ mộc, dùng trong xây dựng, đồ dùng trong gia đình. Xoan có thể trồng cây phân tán hoặc trồng thành rừng.
Kỹ thuật thu hái và bảo quản hạt giống:
Cây trồng được 4-5 tuổi bắt đầu ra hoa, thường thu hái hạt ở cây có độ tuổi thành thục 7- 9 tuổi. Thời gian thu hái từ tháng 12 đến tháng 2, khi chín quả chuyển từ màu xanh sang màu vàng, thịt quả mềm, hạt mẩy, nhân màu trắng. Cứ 5 – 6 kg hạt được 1 kg hạt, có khoảng 2200 -2.500 hạt /kg. Tỉ lệ nẩy mầm trên 80%. Hạt bảo quản khô thông thường hay trong túi PE.
Nhân giống cây con:
– Xử lý hạt: Xử lý hạt bằng nước nóng. Ngâm hạt trong nước có nhiệt độ 70 – 80°C trong 24 giờ, sau đó xả sạch bằng nước lạnh và đem ủ tiếp 3 – 4 ngày rồi đem gieo. Ngoài ra có thể sử dụng phương pháp đốt để xử lý hạt giống: đào hố, cho hạt xuống, lấp một lớp đất bột, tủ rơm rạ rồi đốt. Sau khi đốt trộn đều tro nóng với hạt trong hố, ủ từ 2 – 3h rồi đem gieo.
– Gieo hạt: Gieo hạt thẳng vào bầu hoặc gieo trên luống, khi cây mạ đạt chiều cao từ 10 – 15cm thì nhổ cấy vào bầu.
– Chăm sóc: Cây sau khi gieo cũng được chăm sóc tương tự một số loài cây khác với những nội dung như che tủ, tưới nước, làm cỏ, xới đất.
Kỹ thuật trồng:
– Mật độ trồng: Xoan là cây thường phân cành sớm,đoạn thân dưới cành ngắn, không thẳng nên trồng dày để thân phát triển theo chiều cao và thẳng, ít phân cành. Việc trồng dày phải đi đôi với tỉa thưa kịp thời vì Xoan là cây ưa sáng mạnh, nếu không sẽ ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây.
Nếu có điều kiện thì nên trồng với mật độ 4.444 cây/ha (cây cách cây 1,5m; hàng cách hàng 1,5m). Nếu không có điều kiện thì trồng với mật độ 2.500 cây/ha (cây cách cây 2m; hàng cách hàng 2m)
– Làm đất: Làm đất trước khi trồng ít nhất 15 ngày, làm toàn diện theo băng hoặc cục bộ theo cuốc hố. Kích thước hố là 30x30x40.
– Bón lót: Kết hợp phân chuồng với phân vi sinh hoặc NPK, bón lót cùng với thời điểm lấp hố. Dùng cuốc cào lớp mặt xung quanh xuống đầy một nửa hố sau đó đổ lượng phân bón lót xuống và trộn đều với đất trong hố, cào đất xung quanh lấp đầy hố.
– Phương pháp trồng: Trồng rừng Xoan có thể trồng bằng cây con hoặc trồng bằng phương pháp gieo hạt thẳng. Trước khi trồng trộn lại đất trong hố và moi một hốc ở giữa hố đã lấp, sâu hơn bầu cây 2 – 3cm, đặt nhẹ bầu để bầu cây không bị nghiêng, lấp đất và lèn chặt dần, đến khi đầy đất ngang miệng hố.
– Chăm sóc và nuôi dưỡng rừng sau khi trồng: Cần tiến hành chăm sóc như làm cỏ, xới đất, vun gốc kết hợp bón thúc, đồng thời thực hiện tỉa cành ngay từ khi cây 1,5 – 3 tuổi. Sau tuổi này không tỉa thưa nữa. Sau khi khai thác có thể kinh doanh chu kỳ cây chồi.
Nguồn: Sưu tầm