Sau mỗi mùa thu hoạch tỉa bỏ các cành đã mang trái bằng cách bấm sâu vào các cành này vì chúng đã kiệt nhựa để cành mới sinh ra.
Chôm chôm (rambutan) là cây ra hoa nhiều, song tỉ lệ hoa thụ rất thấp, tỉ lệ quả chị từ 1 đến 3%. Sự thúi (hư) quả xảy ra nặng trong 3 tuần đầu khi thụ tinh và nhẹ hơn trước khi quả chín. Có lẽ nguyên nhân chính là thiếu dinh dưỡng (thiếu phân).
Bầu noãn của hoa chôm chôm có hai tâm bì (lá noãn), nhưng thông thường chỉ có một tâm bì phát triển thành quả (hiếm khi cả hai phát triển thành quả). Thời gian phát triển mất từ 13 tới 16 tuần lễ. Tỉ lệ phần thịt quả tăng nhanh từ tuần lễ thứ 9 cho tới tuần lễ thứ 13 và chậm hẳn từ tuần lễ thứ 13 tới tuần lễ thứ 16 (lúc thu hoạch).
Tại Thái Lan người ta cho rằng các yếu tố tiền thu hoạch sẽ ảnh hưởng tới chất lượng chôm chôm hậu thu hoạch. Đó là: Yếu tố khí hậu, biện pháp canh tác và phun hóa chất.
1. Khoảng cách trồng chôm chôm DONA-CC1:
Khoảng cách trồng là 10 m x 10 m hoặc 12 m x 12 m.
2. Chuẩn bị hố trồng:
Hố trồng có kích cỡ vuông 80 cm x 80 cm, sâu 75 cm. Khi đào hố nên để riêng đất trên mặt (lớp đất phía trên đến 30 cm) ra một bên và đất ở lớp phía dưới ra một bên.
Lượng phân cho mỗi hố: 10 kg phân hữu cơ hoặc phân chuồng hoai, 200-300 g Super Lân, trộn đều với đất mặt xung quanh.
Trên các vườn cũ đã có trồng cây dùng 50 g Basudin 10H và 0,3-0,6 kg vôi trộn đều với hỗn hợp đất mặt + phân lấp đầy hố.
Sau đó tưới đẫm nước (hoặc có ít nhất 2 đến 3 cơn mưa) cho hỗn hợp đất + phân phân huỷ nhanh.
ở những nơi thoát nước tốt như đất đỏ Basalt, đất thịt pha cát chỉ cần lấp đầy hố để sau khi tưới nước đất lún xuống mặt hố sẽ hơi thấp hơn mặt đất bình thường khoảng 10-15 cm. Đối với vùng đất thoát nước kém thì phải lấp đất cao hơn mặt hố từ 10-15 cm, sau khi tưới nước đất lún xuống bằng mặt đất tự nhiên là vừa.
Riêng đối với đất phù sa Đồng bằng sông Cửu Long tuỳ theo độ cao của thuỷ cấp mà đắp ụ hoặc liên tiếp tối thiểu cao hơn mặt nước 80 cm-100 cm và hố trồng căn cứ vào mặt liếp mà vận dụng.
Hố trồng phải chuẩn bị xong trước khi trồng cây từ 20-30 ngày.
3. Trồng cây:
Dùng cuốc đào một lỗ nhỏ giữa hố trồng sâu hơn chiều cao túi đựng cây giống khoảng 2-3 cm. Sau đó dùng các loại thuốc diệt nấm như: Dithane M-45, Mancozeb, Ridomil… phun xịt thật kỹ vào hố trồng cây, liều lượng theo chỉ dẫn trên bao thuốc.
Để túi cây trên mặt đất, dùng dao sắc rạch một đường xung quanh túi nilon, cách đáy 2-3 cm, bóc lấy đáy túi ra. Xem xét bộ rễ, cắt bỏ tất cả các phần rễ cái, rễ con ăn ra khỏi bầu đất, sau đó mới đem cây đặt vào hố trồng.
Dùng dao rạch một đường thẳng đứng từ trên xuống dưới và bóc túi nilon ra. Sau đó dùng tay vun đất và ấn nhẹ xung quanh gốc, không được dùng chân đạp đất. Sau đó phải làm bồn cho cây, đường kính bồn từ 1-1,2 m, sao cho gốc chôm chôm cao hơn đất mặt bồn để tránh gốc bị ngâm nước (hình mu rùa). Nếu cây giống đã lớn có một thân chính thì dùng kéo sắc cắt bỏ phần ngọn đi, chỉ chừa lại chiều cao tính từ mặt đất lên khoảng 60 cm hoặc 70 cm.
Sau khi trồng xong, dùng 30 cc Bayfolan hoặc HVP-801 cho 1 bình 8 lít (liều lượng theo chỉ dẫn trên chai thuốc), phun xịt thật đậm trên toàn bộ thân và lá cây. Mục đích giúp cây có đủ dưỡng chất và vi lượng cần thiết khi bộ dễ chưa bén đất.
Trồng xong nhất thiết phải lấy cọc cắm, buộc cành vào cọc tránh gió lay gốc. Sau đó bắt buộc phải dùng tàu dừa che năng từ hướng Đông và hướng Tây, nếu có gió mạnh thì che thêm ở hướng gió thổi đến. Nên dùng tàu dừa để việc lưu thông không khí được dễ dàng (thời gian che khoảng 60 ngày). Trồng xong phải tưới nước ngay cho cây, mỗi cây 25-20 lít.
Tuỳ vào điệu kiện thâm canh có thể trồng xen canh cây chôm chôm và các loại cây khác như cà phê hoặc các loại cây hoa màu trong những năm đầu. Tuy nhiên cần phải chú ý để cho cây chôm chôm được thông thoáng và hấp thụ được từ 60-70% ánh sáng tự nhiên. Không được để lá cây, cỏ rác… xung quanh gốc, bởi vì đó là những nguồn phát sinh nấm bệnh rất dễ lây lan qua cây chôm chôm.
4. Chăm sóc cây chôm chôm trong năm đầu tiên:
4.1. Tưới nước:
Sau khi trồng chôm chôm là phải tưới nước ngay. Nếu trồng trong mùa khô phải tưới nước thường xuyên cho chôm chôm ít nhất 1 tháng đầu. Trồng vào mùa mưa nếu đất xung quanh gốc bị ẩm đọng nước (đóng vàng) cây con cũng bị chết vì bộ rễ thiếu dưỡng khí và thối dễ.
4.2. Bón phân cho chôm chôm:
Trong năm đầu sau khi trồng cứ 1 tháng bón phân 1 lần hoặc có thể theo các đợt lá vừa già thì bắt đầu bón cho mỗi gốc 50-100 g NPK 15:15:15. Dùng que rạch một vòng tròn xung quanh gốc, cách gốc khoảng 20-30 cm, rải phân vào và phủ một lớp đất mỏng lên trên.
Cùng với việc bón phân ở gốc, trong những tháng đầu tiên do bộ rễ của cây phát triển chưa đầy đủ, cần thiết phải dùng các loại phân bón qua lá như: Bayfolan, HVP-801 để phun xịt nhằm bổ sung dưỡng chất và nguồn vi lượng cần thiết cho cây. Định kỳ từ 10-15 ngày phun xịt một lần.
4.3. Phòng trừ sâu bệnh:
Trong năm đầu cần chăm sóc cẩn thận chú ý tới sâu bệnh có khả năng phá hoại lá, thân cây gây thiệt hại như các loài bọ cánh cứng, rầy đỏ, rệp… Nếu phát hiện phải phun thuốc diệt trừ ngay như: Azodrin, Bassa, Bi 58, Hostathion pha 10-15 cc/10 lít nước. Trong năm đầu, cây con thường bị những bệnh phổ biến là:
* Bệnh cháy lá và vàng lá:
Đây là bệnh có liên quan đến hàm lượng Kali thấp ở lá và thiếu nước. Cần cung cấp thêm kali cho cây và tưới nước đầy đủ. Các lá bị vàng có hàm lượng sắt (Fe) thấp (khoảng 22 ppm trong mô) do đó có thể phun sulfate sắt nồng độ 500 ppm để trị.
* Bệnh thối rễ: Do nấm Fomes lignosus và Ganoderma Pseudoferreum. Cây chết dần khi bị thối rễ. Dùng các loại thuốc gốc đồng để phòng trị.
4.4. Cắt tỉa cành:
Trong năm đầu, việc cắt tỉa cành nhằm mục đích là tạo cho cây có hình dáng khoẻ mạnh, đầy đặn, cành lá toả đều quanh cây. Việc cắt tỉa cành được tiến hành như sau: Nếu cây đã có một cành chính thì cắt bỏ phần ngọn đi, chỉ chừa lại chiều cao từ mặt đất lên khoảng 60 cm đến 70 cm.
Sau khi bị cắt ngọn sẽ có những cành mọc ra từ gốc và thân cây, nên chọn để lại những cành khoẻ mập mọc cách xa nhau vừa phải khoảng cách từ 4-5 cành mọc đều quanh thân, cành thấp nhất phải cao hơn mặt đất ít nhất là 80 cm. Khi các cành này mọc dài ra thì cắt ngọn chỉ chừa lại chiều dài khoảng 30-40 cm tính từ chỗ chạc lên.
Việc cắt tỉa này được tiến hành đều đặn trong suốt 18 tháng đầu. Sau đó không cắt tỉa nữa mà để cây mọc tự nhiên và chỉ cắt tỉa những cành vô ích như: cành cong queo, cành mọc chồng chéo nhau, cành sâu bệnh…
Nguồn: Sưu tầm