Tách củ là phương pháp nhân giống bằng cách tách củ con được sinh ra từ củ mẹ. Có thể trồng cây chuyên để nhân giống. Cũng có thể kết hợp với sản xuất hoa vụ Hè để nhân giống, nhưng do khí hậu nóng nên chất lượng củ loại này kém. Dưới đây là cách Nhân giống cây hoa Ly từ củ.
Chuẩn bị củ giống mẹ
Chọn củ không sâu bệnh, đường kính từ 8-10cm ngâm vào dung dịch foocmalin 40% pha theo tỉ lệ 1/80 lần trong 30 phút, lấy ra rửa sạch hong khô.
Chuẩn bị vườn ươm
Lily là cây ưa ẩm nhưng không chịu được úng, nên đất trồng lily phải chọn những vùng đất cao ráo, thông thoáng và có điều kiện tưới nước. Theo kinh nghiệm thì nên chọn đất ở những vùng núi cao, ven sông, ven hồ hoặc bán đảo là tốt nhất. Đất làm vườn ươm phải là đất nhiều mùn, tơi xốp, thoát nước tốt, luống rộng 100-120cm, đọ dài tùy ý.
Trồng và chăm sóc
Trồng với khoảng cách cây 12x15cm. Mỗi luống rạch 5-6 hàng sâu 5-7cm; rạch xong tưới đủ nước, đợi nước ngấm đi rồi đặt củ vào hàng, cách nhau 15cm, sau đó lấp đát dày 5-8cm.
Chăm sóc cây con
Sau khi cây mọc đều thì bón một lượng đạm ure nhỏ (1/1000), có thể sử dụng NH4SO4 để điều chỉnh độ chua. Mỗi ha bón 37kg đạm ure hoặc 74kg đạm sunfat amon. Hòa phân trên vào nước để tưới, sau 20 ngày bón một lần nữa giống như trên. Đến khi cây chuẩn bị có nụ, mỗi ha bón 75kg diamon phốt phát (DAP) + 22,5 kg monokaly phốt phát (KH2PO4) để cho củ lớn nhanh. Khi cây có nụ thì phun lên lá dung dịch sunphat kali và axit boric với lượng 25kg-30kg cho mỗi ha. Cứ 7 ngày phun 1 lần cho đến khi cây ra hoa. Nếu hòa vào nước thì nồng độ phân là 0,3%, nếu phun lên là thì nồng độ là 0,2%.
Làm cỏ xóa xới: Trong quá trình trồng cần xóa xới nhẹ, xới nông để tránh tổn thương rễ .
Nhổ bỏ cây bệnh: khi cây bệnh, có sự tiêu hoa dinh dưỡng nhiều, không có lợi cho sinh trưởng của cây, do vậy phải nhổ bỏ và tiêu hủy kịp thời cây bị bệnh.
Đào củ giống
Ở vùng núi cao thường đầu tháng 12, lá bắt đầu khô héo, vùng đồng bằng đầu và giữa tháng 1 đến tháng 3 lá héo, cần đào củ ngay để bảo quản. Khi đào củ, không tách ngay củ mẹ với củ con mà đưói 1-2 ngày, sau khi loại bỏ đất bùn và rễ rồi mới tách. Cần chú ý là củ được đào về phải để nơi khô mát, tránh không được phơi ra ánh nắng khô vảy. Khi thu hoạch nếu thân cây chưa khô hẳn thì hãy đặt cây vào nơi dâm mát 2-3 ngày, để cho dinh dưỡng trong thân dồn hết về củ rồi mới cắt thân.
Phân loại củ
Mỗi củ mẹ đều có thể 3-5 củ con tương đối lớn (chu vi 5cm trở lên) và 4-8 củ nhỏ (chu vi 1-3). củ mẹ được phân loại theo độ lớn để dùng, những củ con có chu vi 5 cm trở lên trồng sau 1 vụ có thể thành củ nhỡ để sản xuất hoa (10cm trở lên). Củ có chu vi 1-3cm thì phải trồng 2 vụ mới thành củ sản xuất hoa được.
Nhân giống hoa Ly bằng giâm vẩy – cắm vảy
Đây là phương pháp nhân giống cổ truyền đối với lily. Trên thân vảy (củ) của lily có rất nhiều vảy, mỗi vảy có thể sinh ra vài vảy nhỏ ở gốc, mỗi thân vảy nhỏ sẽ hình thành một cơ thể mới. Vì vậy, cách nhân giống này có hệ số nhân tương đối cao.
Thời gian giâm
Thời gian giâm tốt nhất là vào mùa xuân (tháng 3 – 4 ) vào lúc thu hoạch củ.
Kỹ thuật giâm
Tiêu độc vẩy: chọn củ to mập, bóc lớp vỏ khô hoặc thối bên ngoài, rồi bóc lấy vảy lành, khoẻ ngâm trong dung dịch Foocmalin 40% pha theo tỉ lệ 1/80 lần trong 20 phút, sau đó lấy ra dùng nước sạch rửa ba lần rồi hong khô.
chuẩn bị vườn ươm: chọn nơi nhiệt độ ổn định, thường duy trì ở mức 20 đến 250C, không có ánh sáng trực xa, thiết kế vườn giâm có sàn rộng 40 – 60 m, chiều dài tuỳ ý, chất nền để giâm là cát sạch, hoặc than bùn, độ dày lớp chất nền 8 – 10 cm. Nếu số lượng ít có thể dùng khay gỗ hoặc chậu để giâm.
Thao tác giâm: cắm nghiêng vảy vào chất nền, khoảng cách 3 x 3 cm, độ cắm sâu bằng 1/3 đến 1/2 độ dài của vảy. Để kích thích ra dễ có thể dùng NAA và nồng độ 1.000 ppm phun vào vảy sẽ nâng cao tỉ lệ ra rễ và thúc đẩy sự ra rễ nhanh của củ.
Chăm sóc sau giâm
Hàng ngày dùng bình phun nước vào vảy, làm cho vảy tiếp xúc tốt với chất nền, duy trì nhiệt dộ nhà giâm từ 20 – 250C, độ ẩm của nền từ 80 – 85%, sau đó giảm dần việc tưới nước đề phòng vảy bị thối. Để duy trì nhiệt độ có thể dùng nilon hoặc lưới cản quang che phủ. Sau 40 – 60 ngày ở vết cắt của vảy sẽ ra củ con có rễ. Mỗi vảy có thể sinh sản ra 1 – 5 rễ con, đợi cho củ con lớn thì bứng củ con đi trồng chỗ khác và chăm sóc ở chế độ riêng.
