Gừng đang xanh tốt bỗng dưng bị héo đột ngột vào giữa trưa và chết rất nhanh, thân bị nhũn nước tách rời khỏi củ và có màu sậm. Khi nhổ lên thấy đỉnh sinh trưởng của gừng có nước màu đục. Đây là dạng thối do vi khuẩn sống trong môi trường đất và lây lan qua các vết thương của côn trùng tấn công. Bệnh rất khó trị và lây lan rất nhanh nên phải có biện pháp phòng ngừa.
Bệnh thối củ do vi khuẩn gây ra, rất khó trị do củ gừng nằm sâu trong đất
Bệnh Thối xanh
- Vệ sinh đồng ruộng, tiêu huỷ nguồn dư thừa thực vật của vụ trước hoặc khi phát hiện có triệu chứng cây bị bệnh cần tách củ bệnh ra khỏi ruộng ngay. Xử lý vôi bột để dập bớt tác nhân lây lan.
- Chú ý nguồn nước tưới, không bỏ cây bệnh gần nguồn nước tưới để tránh lây lan.
- Tăng cường bón phân hữu cơ giúp tăng khả năng chống chịu cho cây.
- Có thể ngừa bệnh trong giai đoạn đầu bằng cách tưới thuốc Copper Zine với liều cao vào gốc hoặc rải vào đất. Chú ý nếu cây gừng còn nhỏ mà sử dụng liều cao cũng sẽ gây ảnh hưởng cho cây. Khi có triệu chứng bệnh xảy ra có thể phun các loại thuốc trị vi khuẩn như: Kasumin, Starner … kết hợp phun thuốc Supracide hoặc Diazan để trị các loại rầy mềm, rệp sáp tấn công củ.
2. Bệnh thối vàng
Triệu chứng lá vàng, rụng và chết tương đối chậm hơn. Trên củ có vết màu nâu, phân củ bị nhăn nheo, teo tóp lại có phủ nấm màu trắng. Đây là bệnh do nấm Fusarium sống trong đất gây ra, thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết có mưa bão, ẩm độ vườn cao. Bà con có thể phun trị bằng các loại thuốc như: Carban, Score … để phòng ngừa thì ngay giai đoạn trước khi trồng cần phải phơi đất để diệt mầm sâu bệnh và tưới chế phẩm nấm Trichoderma để khống chế mầm bệnh. Chú ý không để đất bị ngập nước, phun ngừa tuyến trùng và các côn trùng tấn công.
Để hạn chế mầm bệnh tấn công củ và dễ dàng cách ly cây bị bệnh để tránh lây lan, bà con thường trồng gừng trong sọt hoặc trong bao. Nguyên liệu:
• Đất được phơi khô,
• Trộn với phân hữu cơ và nấm Tricô.
Liều lượng 5 gr chế phẩm Tri cô/ 4 bao đặt trong 1 m2. Không những hạn chế được bệnh thối củ mà năng suất gừng cũng đạt khá cao trung bình khoảng 15 kg/4 bao/m2.
– Trường hợp bệnh héo xanh: do vi khuẩn Ralstonia solanacearum gây ra, vi khuẩn này chủ yếu có trong đất nên lây nhiễm từ dưới lên (không có lây nhiễm từ trên đâu)xâm nhập vào mô bị bệnh và tiết ra một số chất độc, những chất này vừa phá huỷ tế bào vừa có tác dụng cản trở nguồn nuớc rễ hút từ dưới lên làm cho phần trên của cây không nhận được nước đủ gây ra hiện tượng héo. Thường thì ban ngày héo, đến chiều mát hoặc đêm hoặc trời mưa, cây hấp thụ được lượng nước từ lá (trong không khí) nên cây tươi trở lại như không có bệnh nhưng vài ngày sau (thường trong khoảng 1 tuần) là cây héo, thối củ, gốc, thân và chết. Bệnh này thường lá không héo còn khi thấy lá héo thì đã quá muộn vì bệnh đã rất nặng, nên thường vừa thấy triệu chứng héo là nên tiến hành phòng trị ngay, để một thời gian sau mới xử lý thì đã quá muộn. Đối với phun thuốc thì nên phun thuốc lưu dẫn (không phun thuốc tiếp xúc vì chỉ tốn tiền chứ không phòng trị được bệnh), đối với cây bệnh thì tiến hành nhổ bỏ, bón vôi vào gốc (mục đích là thay đổi độ pH tạm thời ở gốc làm cho vi khuẩn hạn chế hoặc không phát triển được), nhưng bón vôi chủ yếu là mang tính tạm thời. Ngoài phun thuốc thì có thể sử dụng một số chế phẩm sinh học để phòng ngừa, khi tiến hành xử lý nhiều năm thì có thể giúp hạn chế được bệnh héo xanh đáng kể vì lúc này mật số vi khuẩn đối kháng trong đất đã là khá cao giúp kiềm hãm vi khuẩn gây bệnh và khi nếu xuất hiện lại bệnh héo xanh thì ta phun thuốc trừ bệnh lưu dẫn thì có hiệu quả hơn nhiều so với xử lý vi khuẩn.
Ngoài ra không nên luân canh với các cây cùng kí chủ của vi khuẩn này (chuối, cà chua, khoai tây…)vì không có hiệu quả, có thể luân canh với đất trồng lúa nước hoặc sử dụng gốc ghép kháng bệnh.
Ks. Dương Thúy Hằng (cantho.gov.vn)
