Vị thuốc từ cây Ngưu Bàng

Ngưu Bàng là loại cây thảo lớn, thuộc họ cúc, sống 2 năm, có thân thẳng, cao 1-2 m. Lá hình trái xoan, mọc thành hình hoa thị ở gốc và so le ở trên thân, phiến lá to, rộng. Hoa đỏ hay tím nhạt. Cây cho các vị thuốc như ngưu bàng tử, ngưu bàng căn – rễ phơi hay sấy khô.

Ngưu bàng tử vị cay, đắng, tính hàn, có tác dụng trừ phong nhiệt, thanh nhiệt, giải độc, thông phổi, làm mọc ban chẩn, tiêu thũng và sát trùng. Những người tỳ vị hư hàn, tiêu chảy không nên dùng. Ngưu bàng căn vị đắng, cay, tính hàn, có tác dụng lợi tiểu, làm ra mồ hôi, lợi mật, nhuận tràng, hạ đường huyết, có tác dụng với một số bệnh ngoài da.

Đông y chỉ dùng ngưu bàng tử để chữa một số bệnh

– Viêm họng, đậu chẩn chậm mọc, sốt nóng:  Ngưu bàng tử 8 g, cát cánh 6 g, kinh giới tuệ 6 g, cam thảo 3 g; sắc uống trong ngày. Nếu đậu chẩn đã mọc thì vẫn uống được; nhưng không dùng cho người bị tiêu chảy, tỳ vị hư hàn.

– Thủy thũng, chân tay phù và cảm mạo: Ngưu bàng tử 8 g sao vàng tán bột, chia uống 3 lần trong ngày, uống với nước nóng.

– Phù thận cấp: Ngưu bàng tử 8 g (dùng nửa sống, nửa chín), bèo cái 8 g. Trộn chung tán nhỏ, chia uống 3 lần trong ngày, uống với nước nóng.

– Cảm cúm: Ngưu bàng tử, cát cánh, bạc hà mỗi thứ 24 g, kim ngân, liên kiều mỗi thứ 40 g, cam thảo, đạm đậu xị mỗi thứ 20 g, hoa kinh giới 16 g, lá tre 4 g. Tán bột, lấy 24 g hãm với nước sôi để uống, ngày 3-4 lần tùy theo bệnh nặng nhẹ.

Tây y dùng ngưu bàng căn làm thuốc thông tiểu, ra mồ hôi, lọc máu khi bị tê thấp, sưng đau các khớp và bệnh ngoài da. Người Đức sử dụng rễ ngưu bàng để trị rối loạn tiêu hóa, đau dạ dày và ruột, gút, thấp khớp hoặc làm ra mồ hôi, lợi tiểu, lọc máu; vừa uống vừa bôi trị ngứa, vảy nến, chàm, nhiễm trùng da…
Người Nhật Bản có món Canh dưỡng sinh gồm ngưu bàng căn, cà rốt, nấm hương được coi là thuốc chữa bách bệnh, có khả năng ngăn ngừa và trị một số bệnh ung thư.

(Theo Sức khoẻ & Đời sống)

Thảo luận cho bài: Vị thuốc từ cây Ngưu Bàng