Bài viết này mình (Sáng Phan) nêu thêm 1 hướng cải tạo dinh dưỡng trong đất dễ dàng bằng cách vùi cá phế phẩm để trồng rau. Phân cá là một giải pháp phân hữu cơ tổng hợp để cung cấp hiệu quả các chất dinh dưỡng cho đất cách thuận tự nhiên.
Năm cuối đại học, mình có làm một mô hình rau hữu cơ trên mảnh ruộng nghèo dinh dưỡng (từ đất trồng cỏ sữa) ở quê hương. Mình trăn trở với cách cải tạo đất và được các thầy cô giáo trường ĐH Nông lâm Thái Nguyên giúp đỡ, cách cải tạo mảnh đất cằn cỗi này là vùi cá nhỏ và phân chuồng hoai mục vào trong đất. Với cách làm này đất được cải tạo nhanh chóng chỉ sau 4 tuần với chi phí thấp vì nguyên liệu rất sẵn ở nông thôn, chi phí cho công lao động là chủ yếu. Cá phân hủy khá nhanh so với các loài động vật trên cạn, hơn nữa, cá dễ dàng thu hút rất nhiều vi khuẩn và chúng tạo ra các enzym cũng như các men phân hủy, xương cá cũng hoai mục nhanh chóng.
Khi thực hiện, mình đã trú trọng tìm hiểu và biết được người Mỹ bản địa cũng đã từng vùi cá trồng cây, mình thấy họ dùng đầu cá, vây cá, vảy cá, rột cá để bón cho cây trồng của họ, nước mổ cá cũng được họ tưới cho cây trồng. Có người còn cho mỗi hạt ngô vào miệng một con cá nhỏ và trồng xuống đất. Với những cây dài ngày như cà chua, khoai tây, cải bắp… họ vùi gần gốc cây một vài con cá nhỏ sâu dưới lòng đất khoảng 15-20cm.
Trước đây mình có xem chương trình tivi của người nước ngoài nói về loài cá hồi. Có những rừng già với những cây đại thụ phát triển khỏe mạnh tươi tốt là nhờ cá hồi trở về nguồn nơi chúng sinh ra để đẻ trứng, cá hồi đẻ rồi chết. Sau đó xác cá được các loài động vật trong rừng tha đi khắp khu rừng để bón cho cây.
Trở lại bài viết, đối với cải tạo đất trồng rau nhà phố, bạn cũng hoàn toàn có thể dùng cá làm phân bón cho rau. Hiện nay nhiều người đang tạo phân cá dạng nước với các enzym để pha loãng bón cho rau (ủ cá kị khí), cách làm này cũng rất hiệu quả nhưng hơi khó kiếm nguyên vật liệu với một số người. Bài viết này mình nêu cách làm đơn giản hơn nhiều mà vẫn có hiệu quả cao (ủ cá hiếu khí).
Cá rất giàu dinh dưỡng tổng hợp, phân từ cá bao gồm các phân bón đa lượng, trung và vi lượng. Không cần nhiều, bạn chỉ cần 100g cá cho 1 thùng xốp. Bạn rải 1 lớp đất đáy thùng xốp ít là 10cm, tiếp là rải đều 100g cá băm (xay), tiếp là lớp đất trên cũng ít nhất 10cm. Đậy nắm thùng và để vài tuần rồi trồng rau lên.
2. Đối với rau dài ngày
Các loại rau như cải bắp, su hào, cà chua, khoai tây, bầu, bí, mướp, su su, cà tím, ớt, húng… bạn chỉ cần đào hố cách gốc ít là 10cm và sâu khoảng 15-20cm và vùi cá cả con hay cá băm là được rồi.
3. Ủ thành phân để dùng dần
Bạn dùng một thùng xốp cao thành và rải 1 lớp đất 10cm, sau đó 1 lớp cá băm 1-2cm, tiếp theo là lớp đất 7-10cm, tiếp theo lại là lớp cá như lớp trước, cứ như vậy cho đến gần đầy thùng thì rải lớp đất 10-15cm. Đậy nắp, sau 2 tháng có thể trộn đều và bón cho rau, phần chưa hết đậy nắm dùng dần cho những lứa rau sau.
Mẹo: Nên rắc chút nấm trichoderma vào mỗi lượt cá; hoặc rải chút phân bò cũng tốt (phân tươi tốt hơn phân khô vì trong phân bò tươi có nhiều vi sinh vật từ dạ dày bò); hoặc trộn với rau củ quả bỏ băm nhỏ cũng rất tốt. Mẹo này áp dụng được với cả 1. và 2.
4. Một số lưu ý
– Cá nào cũng được nhưng cá nước ngọt tốt hơn cá nước mặn, cá có vảy dễ hơn cá da trơn, cá nhỏ dễ hơn cá lớn, nên băm nhỏ.
– Đất ủ cá cần độ ẩm, nên tơi xốp, thoáng khí, có thể trộn với tro trấu, xơ dừa.
– Vùi cá dễ thu hút ruồi sinh dòi bọ nên bạn không nên vùi nông và có thể rắc chút vôi bột lên đất bề mặt. Thời gian cá chưa phân hủy xong mà tưới thừa nước thì bạn có thể thấy mùi hôi tanh.
– Thận trọng: Hiện nay cá ở sông ngòi hay ao hồ một số nơi gần khu công nghiệp dễ nhiễm kim loại nặng, điển hình là thạch tín (Asen), nếu bạn dùng “cá bẩn” thì rau cũng bẩn theo.
5. Khuyên dùng
Bạn nên thử vùi cá trồng rau, điều này thật dễ, bạn sẽ ngạc nhiên với dinh dưỡng tuyệt vời từ phân cá. Bạn cũng nên chia sẻ bài viết này để nhận thêm ý kiến của mọi người.
