Giáng hương là một loài cây cảnh thuộc họ Đậu, là loài bản địa của Đông Nam Á, bao gồm đông bắc Ấn Độ, Myanma, Lào, Thái Lan và Việt Nam. Tại Việt Nam, cây này phân bố ở Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.
Đặc điểm:
Cây giáng hương quả to có chiều cao trung bình từ 10m đến 30m, đường kính thân cây có thể lên đến 1,7m. Lá cây dài 20 cm đến 35 cm, hình lông chim với 9 đến 11 lá chét. Hoa màu vàng, cành hoa dài 5 cm đến 9 cm. Quả có đường kính 4,5 cm đến 7 cm, chứa hai hoặc ba hạt. Cây có khả năng tái sinh bằng chồi hoặc hạt.
Công dụng:
Làm thuốc: Một số báo cáo cho biết loài cây này có chứa hoạt chất chữa bệnh đái tháo đường tuýp 2.
Lấy gỗ: Tại Việt Nam, gỗ dáng hương quả to được xếp vào nhóm 1. Gỗ dáng hương quả to khá đẹp, có mùi thơm nhẹ, cứng, vân hoa đẹp, ít nứt nẻ, không bị mối mọt.
Nhựa cây có thể dùng làm thuốc nhuộm màu đỏ.
Giá trị kinh tế
Gỗ rất đẹp, có mùi thơm màu nâu hồng, mịn, có vân đẹp do vòng năm khá rõ, được dùng để đóng đồ gỗ cao cấp, mỹ nghệ, dùng trong xây dựng.
Một số thông số kỹ thuật hạt giống
– Phương thức bảo quản:
+ Điều kiện thông thường, khô, thoáng mát, ở nhiệt độ 25 – 30oC, phương thức này có thể duy trì sức sống của hạt 1 – 2 năm.
+ Bảo quản khô mát ở nhiệt độ 5 – 10oC, có thể duy trì sức sống hạt được 3 – 4 năm.
– Trọng lượng 1.000 trái khoảng 365 gram.
– Số trái/kg: khoảng 2.700 trái.
Thu hái, chế biến và bảo quản hạt giống
– Thu hái hạt giống trên những cây mẹ từ 12 tuổi trở lên. Cây mẹ được chọn phải có hình dáng đẹp, thân thẳng, chiều cao dưới cành từ 6 m trở lên, tán lá đều, không sâu bệnh, cụt ngọn, cây có sức sinh trưởng khá, chỉ thu hái những quả đã chín. Dấu hiệu nhận biết quả đã chín: vỏ quả và cảnh quả chuyển sang màu cánh gián
– Quả sau khi thu hái đem về phải chế biến ngay. Tiến hành phân loại quả, những quả chưa chín được ủ lại thành từng đóng từ 2 – 3 ngày cho quả chín đều, đống ủ không cao quá 50 cm và phải thông gió, mỗi ngày đảo lại 1 lần.
– Chế biến quả: Cắt bỏ cánh quả, sàng sảy làm sạch quả rồi đem đi bảo quản.
Hướng dẫn kỹ thuật gieo ươm tạo cây con
Xử lý hạt giống
Trái giáng hương sau khi đem về phải được tách lấy hạt ra bằng kéo cắt cành và tránh làm phạm vỏ hạt. Hạt giống trước khi gieo được ngâm trong thuốc tím (KMnO4) nồng độ 0,05% trong 10 phút, sau đó vớt ra rửa sạch và ngâm hạt trong nước ấm 70oC từ 6 – 8 giờ, hạt được vớt ra và ủ trong túi vải. Hằng ngày rửa chua bằng nước ấm (nước sạch), túi vải ủ hạt phải luôn luôn ẩm. Sau 4 – 5 ngày hạt nẩy mầm có thể đem đi gieo.
Chuẩn bị bầu đất
Dùng túi bầu P.E kích thước 7 x 12 cm đựng hỗn hợp ruột bầu. Thành phần ruột bầu gồm 80% đất tầng AB + 20% phân hữu cơ đã hoai. Đất làm ruột bầu được đập và sàng nhỏ trộn đều với phân và đổ vào bầu thật đầy, sau đó xếp thành luống có chiều ngang 0,8-1m, chiều dài tùy ý, khoảng cách giữa 2 luống 0,4 m.
Cấy hạt vào bầu
Trước khi cấy, bầu đất phải được tưới nước đủ ẩm trước đó 1 ngày. Chọn những hạt nhú mầm, dùng que bằng đầu đũa được vót nhọn một đầu để tạo lổ giữa bầu sâu 1 – 1,5 cm rồi gieo hạt vào, phủ một lớp đất mịn vừa lấp kín hạt, bên trên dùng dàn che nắng 50 %.
Chăm sóc cây con
Hàng ngày tưới nước đủ ẩm vào sáng sớm và chiều tối. Khi cây còn nhỏ, mỗi ngày tưới 2 lần, 2 – 3 lít/m2/lần. Khi cây đã lớn, 1 lần/ngày hoặc 2 ngày/lần, 4 – 5 lít/m2/lần. Cách 15 ngày làm cỏ phá váng 1 lần.
Khi cây con đạt chiều cao 5 – 10 cm, tiến hành dỡ dần dàn che còn khoảng 20 – 25%. Cây đạt chiều cao 10 – 15 cm thì tiến hành đảo bầu nhằm tránh trường hợp rễ cây phát triển xuyên qua túi bầu, xếp các cây có cùng chiều cao với nhau để tiếp tục chăm sóc hoặc bón thúc. Thời điểm này có thể dỡ bỏ giàn che hoàn toàn.
Cần bón thúc cho những cây sinh trưởng kém bằng phân Urê hoặc Sunfát đạm với liều lượng là 0,25 gram hoặc NPK 16-16-8 pha loãng 1%, sau khi bón thúc phải tưới lại bằng nước thông thường.
Trước khi xuất vườn từ 2 – 4 tuần, ngừng hẳn việc tưới phân, giảm lượng nước tưới để hãm cây nhằm giúp cây con cứng cáp, làm quen dần với điều kiện khó khăn khi đem đi trồng.
Thời gian nuôi cây trong vườn ươm từ 8 – 12 tháng, cây có chiều cao 30 – 45 cm, đường kính cổ rễ 5 – 6 mm thì có thể đem xuất vườn.
Phòng trừ sâu bệnh
Cây con ở giai đoạn vườn ươm phải được thường xuyên chăm sóc, làm sạch cỏ để tránh sâu, bệnh gây hại. Để ngăn ngừa nấm hại, dùng Booc đo nồng độ 1% phun đều lên trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 2 tuần/lần.
Khi phát hiện nấm bệnh thì tưới dung dịch Booc đo 1% hay COC 85 liều lượng 25 gram/1 – 2 bình 8 lít, phun sương đều trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 10 – 15 ngày phun 1 lần, liên tục 2 – 3 lần liền. Nếu sâu ăn lá hoặc một số côn trùng khác có thể dùng Bassa 50ND pha 1/400 – 1/600 hoặc dùng Methyl parathion 0,1% để phun. Nên phun thuốc vào buổi chiều. Sau khi phun thuốc 2 – 3 giờ thì tưới lại bằng nước thông thường.
Nguồn: sưu tầm
