Chia sẻ kinh nghiệm thuần hóa chim rừng (Phần 2)

Nối tiếp Phần 1 của Chia sẻ kinh nghiệm thuần hóa chim rừng bài viết dưới đây sẽ tiếp tục cung cấp cho các bạn những thông tin cần thiết để có thể thuần hóa chim rừng thành công.

 

Người mình nuôi chim hót, phần đông chỉ đòi hỏi ở chất giọng rừng. Điều đó không có nghĩa là sai, nhưng với một nghệ nhân cấp tiến, chưa nên coi đó làm điều thỏa mãn.

Ta phải tìm những phương cách hiệu nghiệm đểthuần hóa chim rừng cũng như giúp cho chim hót hay hơn, nhiều giọng lạ hơn, như vậy mới gây được thích thú trong cuộc chơi. Và điều này, thật là quá dễ…

Nhưng trước khi đề cập đến vấn đề này, ta nên thử tìm hiểu xem tại sao con chim trống cứ gân cổ lên hót? Tiếng hót mang lại thiết thực gì cho nó?

1. Tại sao chim hót?

Nghe chim hót, ta thích thú vì tai được nghe những âm thanh trầm bổng như sóng biển rì rầm, như thác đổ ào ào, như thông reo vi vút, nhưng nếu như con chim đang gân cổ lên hót, ta không tránh được sự thương hại cho nó. Chim phải đúng ngã mình về phía trước, phồng to lồng ngực để có nhiều hơi, trong khi cổ rung lên như một sợi dây đàn ngân tiếng, miệng há to ra mặc sức cho những âm điệu tuôn trào…

Đó là niềm say mê chăng? Đó là niềm hứng khởi chăng? Xin thưa, không hẳn, không phải thế.

Đó chính là một lợi khí sắc bén của chim, không có không được. Không biểu tỏ không xong. Chim không hót, hoặc có giọng hót không hay thì đời chim coi như tàn héo.

Giọng hót đó trước tiên là để thách thức những con trống cùng loại trong vùng hay biết: ta đã là chúa tể của lãnh địa này, ai lọt vào lãnh địa này sẽ bị trừng phạt đích đáng.

Và dĩ nhiên, không phải chỉ dọa suông đâu: nó đánh đuổi thật sự.

Được biết, những giống chim cũng như các loài muông thú khác, con nào cũng có lãnh địa riêng của mình. Đó là vùng chúng cho mình độc quyền săn mồi và làm tổ. Con nào không phục thì cứ xâm lăng. Thế nào cũng có cuộc thư hùng quyết liệt, bên thua sẽ đi bên thắng ở lại.

Chính vì vậy con chim trống mới ráng sức hót to lên với những âm điệu hào hùng, thay thế cho muôn binh ngàn tướng, hầu dằn mặt cho kẻ thù khiếp sợ. Những con chim sợ là những con chim “sức lực mồm miệng không bằng ai” nên đành chịu “rét”.

Tiếng hót hùng dũng của con chim trống cũng còn mang một ý nghĩa khác, đó là tiếng hót để gợi tình quyến rũ chim mái trong mùa sinh sản.

Cũng xin nói thêm, loài chim, trừ Phượng Hoàng ra (theo truyền thuyết) thì sau mùa sinh sản, chim không còn đi đôi với nhau, không còn sống cặp với nhau, trống mái mỗi con đi một ngã. Đến mùa sinh sản năm sau, tức đầu mùa xuân, chúng lại gọi bầy. Các chị chim mái thường thích “cặp bồ” với anh trống hào hoa, có giọng hót mê ly truyền cảm nhất.

Thực tế là những con hót hay là những con sung sức (tiếng nhà nghề gọi là sung hay có lửa, chỉ chim trong thời kỳ sung sức). Chim đã sung sức thì đủ lửa nên hung hăng, và tất nhiên có bộ mã đẹp.

Khi đã có đôi có đũa thì mái trống lúc nào cũng có mặt bên nhau. Chúng bắt đầu chuẩn bị cho mùa sinh đẻ.

2. Cách tập luyện chim hót hay:

Như trên chúng tôi đã trình bày, giọng hót của chim được dùng làm lợi khí sắc bén để biểu tỏ sức mạnh của mình trước kẻ thù và để o mái, cho nên suốt đời, con chim trống nào cũng gắng sức học tập giọng hót hay.

Chúng học tập bằng cách lắng nghe những âm thanh vừa hay vừa lạ để bắt chước hót theo, hầu làm giàu cho âm điệu sẵn có của mình. Đó là điều chúng ta có thể kiểm chứng được. Một con khướu nuôi cạnh một con két, chỉ trong một thời gian ngắn, ta nghe được tiếng hót của con khướu có giọng két kêu. Một con Họa Mi nuôi cạnh một trại gà, nó bắt chước rõ ràng được tiếng gà cục tác, y như tiếng gà thật. Một con Chính Chòe Lửa khi nuôi gần Họa Mi, dần già cũng nhiễm giọng Họa Mi…

Và điều đó cũng cho ta thấy rằng khí quản của chim có một cấu trúc đặc biệt. Những con có cấu trúc tốt hơn thì bắt chước tiếng người (như Nhồng, Két, Sáo, Sậu, Cưỡng), còn các loài khác chỉ bắt chước được những tiếng động thông thường.

Vì chim có khả năng bắt chước được những âm thanh xung quanh, nên từ lâu các nhà nuôi chim ở Châu Âu đã khôn khéo dùng những nhạc cụ như đàn, sáo, kèn đồng thổi cho chim bắt chước. Sau này, người ta tiến đến việc phát hành những cuốn băng (như băng nhạc) ghi lại giọng hót tiêu biểu của những chim bậc thầy (maitre de chante). Ai cần thì mua để về tập chim hót. Người nuôi chim chỉ cần mở cassette ra để chim lắng nghe và… học hót.

Những nhà thu băng nhạc của ta, có thể sản xuất ra những loại băng này, chắc chắn sẽ không ế khách.

Trở lại thực trạng luyện chim hót của nghệ nhân mình.

Nghệ nhân mình cũng biết giống chim hót thích bắt chước những âm thanh lạ ở chung quanh, nên họ thường tụ họp năm ba anh em lại một nơi nào đó, treo lồng chim cạnh nhau để chúng bắt chước giọng hót của nhau mà làm giàu cho âm điệu. Những thành phố nào, quận huyện nào có mở câu lạc bộ dành cho những người nuôi chim, thì những nghệ nhân đến đó làm nơi sinh hoạt. Ngoài việc đem lồng chim của mình đến treo chung cho chim hót bắt chước giọng nhau, nghệ nhân còn tạo dịp trao đổi cho nhau những kinh nghiệm trong nghề nghiệp, hoặc tổ chức thi hót, thi đá để việc nuôi chim thêm phần hào hứng.

Đây cũng là điều hay, nhưng trong tương lai, ta nên nghĩ đến việc dạy chim qua băng nhạc, vừa đỡ tốn công đi lại mà kết quả lại mỹ mãn hơn. Việc này đối với ta tuy quá chậm, nhưng dù chậm cũng còn hơn không.

3. Công dụng của việc nuôi chim mái:

Chim mái không biết hót chỉ kêu “sè sè”. Tiếng kêu đó tuy không lớn, nhưng vẫn kích thích được con trống, giúp con chim trống hăng lên và mở miệng hót liền. Tiếng kêu của con chim mái, người trong nghề gọi là “xùy”.

Biết được điều này nên các nghệ nhân thuần hóa chim rừng thường nuôi kèm chim mái. Nếu nhà nuôi trống Họa Mi thì nuôi thêm con cái Họa Mi. Nhà nuôi Chích Chòe Lửa thì nuôi thêm một con mái lửa.

Điều cần biết, bao giờ lồng trống mái cũng treo cách xa nhau, và không cho thấy mặt nhau. Nếu thấy mặt nhau thì hai con chỉ múa cả ngày và không hót tiếng nào cả. Xin nói thêm một mái có thể kích thích được vài ba con trống.

Tóm lại, chim mái chỉ có “nhiệm vụ” kích thích chim trống hăng say hơn “bốc lửa” hơn, chứ không phải để hót hay hơn.

Nguồn: sưu tầm