Bưởi Năm Roi

Bưởi Năm Roi là giống bưởi ngon nỗi tiếng của Đồng bằng sông Cửu Long, nhất là Bưởi Năm roi ở huyện Bình Minh, tĩnh Vĩnh Long, vùng đất phù sa ngọt ở ven sông Hậu.

Từ lâu Linné đă xếp các loài cây có múi trong đó có bưởi vào chi Citrus họ Rutaceae. Phạm Hoàng Hộ, (1999) xếp bưởi thuộc loài Citrus grandis L. Osb. Var. grandis., (Syn. Citrus decumana Murr.; Citrus maxima Merr.). *
Cây bưởi Năm Roi cao trung bình từ 7- 8m, cao nhất có thể 15m; có gai dài khoảng 2,5cm có khi tới 4cm nếu sinh sản bằng hột và không có gai hoặc gai rất ngắn nếu sinh sản sinh dưỡng, khi còn non thì gai có lông tơ.

1. Nguồn gốc

Nói đến bưởi Năm Roi là nói đến vùng đất Vĩnh Long, tỉnh nằm giữa sông Tiền và sông Hậu. Về nguồn gốc, cây bưởi Năm Roi ở Vĩnh Long lớn lên từ vuông đất nhà ông hội đồng Bùi Quang Huy.

2. Những đặc tính chủ yếu:

Lá có hình từ oval tới hình elip kích thước trung bình từ 5-10 x 2-5cm, có khi tới 20 x12cm; đế gần tròn hoặc gần hình tim, lá thuộc kiểu lá kép biến dạng (đơn có thùy), thùy ở phiến lá sát vào gân chính, lá phụ (eo lá, cánh lá) có kích thước trung bình 4-4,5 x 2,5-3cm; bìa lá khía tròn, trên 2 mặt lá có nhiều tuyến dầu nằm rải rác, phiến lá rộng có thể tới 5cm hinh tim ngược.
Phát hoa mọc thành chùm ở nách lá có thể nhiều hoặc chỉ một hoa. Chùm hoa ngắn, trục có lông. Hoa lớn chồi dài 2-3cm, khi nở rộng 3-5cm, thuộc hoa ngũ phân. Bầu noăn có đường kính trung bình 5mm, chiều dài của bộ nhụy cái (bầu noăn và nướm) là 8mm tiểu nhụy nhiều và dính nhau. Cánh hoa màu trắng ngà có mùi thơm dài 2,5-3cm, số cánh là năm, xếp theo kiểu luân xen; số tiểu nhị từ 25-30 có khi tới 35 cái, bầu noăn từ 11 -17 buồng dính kín.
Tất cả các hoa đều được thụ phấn hình thành quả nhưng khi phát triển thường mỗi cành chỉ còn 1-2 quả. Quả có dạng từ gần tròn tới dạng quả lê, đường kính trung bình 15- 20cm có khi đạt 30cm, vỏ ngoài dầy 2- 2,5cm màu xanh hơi vàng, khi chín có màu vàng tâm quả rỗng, trên vỏ nổi nhiều tuyến dầu, bề mặt vỏ nhám và vỏ trở nên mỏng hơn. Múi lớn, tép có màu hơi vàng trong mọng đầy nước. Hương vị ngọt không the đắng, độ ngọt Brix từ 9.3- 10.5.** Độ chua pH~4.12.
Hột thường không có hoặc chỉ là dạng lép, đôi khi có vài hột có nhiều cạnh màu hơi vàng; thường đơn phôi.
Ngoài nhu cầu ở Nam Bộ và Miền trung, bưởi Năm Roi còn được tiêu thụ nhiều ở miền Bắc nước ta.

3. Giá trị dinh dưỡng và ý nghĩa kinh tế

Bưởi Năm Roi có hình quả lê, lột tróc được vỏ lụa, có nhiều múi mọng nước, vị ngọt, không có hạt. Chính vì vậy, muốn trồng giống bưởi này, nông dân phải nhân giống. Bưởi Năm Roi, ngoài việc ăn tươi giảm được cholesterol, còn được dùng làm chè bưởi, chiết suất tinh dầu cho mỹ phẩm. Riêng vỏ bưởi còn được dùng làm nem chay và mới đây, theo Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, vỏ buởi nấu lấy nước uống sẽ làm tiêu mỡ, giảm béo phì

4. Yêu cầu điều kiện ngoại cảnh:

Nhiệt độ thích hợp: 20-250C; lượng mưa hàng năm 1.000 – 2.000mm; độ pH 5,5-6,5.

5. Nhân giống:

Về giống: Chọn lấy giống ở những cây mẹ tốt, sạch bệnh, cho năng suất cao ổn định. Chiết lấy những nhánh phát triển ngoài trảng nắng.
Chủ yếu bằng phương pháp ghép (gốc ghép thường là bưởi dại, bưởi chua). Dùng cách ghép mắt chử “T” hoặc cửa sổ ghép mắt nhỏ có gỗ, ngoài ra có thể nhân giống bằng phương pháp chiếc cành.
Thời vụ trồng
Miền Bắc: Vụ xuân và vụ thu (cây ghép vào vụ thu năm trước trồng vào vụ xuân năm sau tỷ lệ sống cao hơn).
Miền Nam: Trồng vào các tháng 4-5 (đầu mùa mưa).

Nguồn: khoahocchonhanong.com.vn

Thảo luận cho bài: Bưởi Năm Roi